Ang dengue fever ay isang sakit na dala ng lamok na patuloy na nagdudulot ng panganib sa kalusugan ng mga Pilipino, lalo na sa panahon ng La Niña. Ang La Niña ay isang kondisyon ng panahon na nagdudulot ng mas maraming pag-ulan sa bansa, na nagreresulta sa pagdami ng mga lugar na maaaring pamahayan ng lamok, partikular na ang Aedes aegypti ang pangunahing uri ng lamok na nagdadala ng dengue virus.
Ang dengue ay isang impeksyong viral na kumakalat sa pamamagitan ng kagat ng infected na lamok. Ang mga sintomas ng dengue ay karaniwang nagsisimula 4-10 araw pagkatapos makagat ng infected na lamok at maaaring kabilang ang mataas na lagnat, matinding sakit ng ulo, pananakit ng kasu-kasuan at kalamnan, pagduduwal, pagsusuka, at pagkakaroon ng pantal.
Sa panahon ng La Niña, ang mataas na antas ng ulan ay nagdudulot ng pagbaha at pagkaipon ng tubig sa iba’t ibang lugar. Ang mga tubig na ito ay nagiging pugad ng lamok na nagdadala ng dengue virus. Kaya’t sa ganitong mga panahon, tumataas ang kaso ng dengue sa bansa. Ayon sa Department of Health (DOH), ang mga lugar na may kakulangan sa drainage systems at may masikip na pamayanan ay mas mataas ang panganib ng pagkalat ng dengue.
Mga Hakbang sa Pag-iwas sa Dengue
Upang maiwasan ang pagkalat ng dengue, lalo na sa panahon ng La Niña, mahalaga ang pagsasagawa ng mga sumusunod na hakbang:
Paglilinis ng Paligid
Tiyaking walang nakaimbak na tubig sa mga basurahan, lata, bote, gulong, at iba pang bagay na maaaring pamahayan ng lamok. Regular na linisin ang mga alulod at kanal upang maiwasan ang pagkaipon ng tubig.
Pagpapanatili ng Kalinisan sa Bahay
Gumamit ng mga insect screen sa mga bintana at pinto, at panatilihing sarado ang mga ito lalo na sa madaling araw at dapit-hapon, kung kailan pinaka-aktibo ang lamok na nagdadala ng dengue.
Paggamit ng Mosquito Repellent
Gumamit ng mosquito repellent sa balat at magsuot ng damit na mahaba ang manggas at pantalon upang mabawasan ang posibilidad na makagat ng lamok.
Pagpapa-usok o Fogging
Sa mga lugar na mataas ang kaso ng dengue, maaaring magsagawa ng fogging upang mapuksa ang mga lamok. Mahalaga ang koordinasyon sa lokal na pamahalaan para sa epektibong pagpapatupad nito.
Pagkonsulta sa Doktor
Kung makaranas ng mga sintomas ng dengue, agad na magpatingin sa doktor upang mabigyan ng tamang lunas at upang maiwasan ang paglala ng sakit.
Sa panahon ng La Niña, ang panganib ng dengue ay mas tumataas dahil sa mga kondisyon ng panahon na pabor sa pagdami ng lamok. Sa pamamagitan ng pagiging maagap at pagsunod sa mga hakbang sa pag-iwas, maaaring mapababa ang panganib ng dengue at mapanatiling ligtas ang mga komunidad mula sa sakit na ito.
